6 książek, które przybliżą ci świat islamu

Na świecie żyje obecnie około 1,5 miliarda muzułmanów, którzy są rozsiani po całym globie. W 90% są to sunnici, pozostałe 10% to głównie szyici. Jednak tak naprawdę odłamów tej religii jest wiele i trudno mówić o spójnym podejściu do wiary. Zupełnie inaczej praktykują ją mieszkańcy Afganistanu czy Zjednoczonych Emiratów Arabskich a zupełnie inaczej muzułmanie i muzułmanki mieszkający np. w Nowym Yorku.  

Polska, jeżeli chodzi o wyznanie, jest krajem homogenicznym – 93% Polaków deklaruje wiarę katolicką a do wyznania innego niż chrześcijańskie przyznaje się jedynie 0,2% mieszkańców naszego kraju.[1] Nic więc dziwnego, że większość z nas wie o Islamie bardzo niewiele a tego czego nie znamy, po prostu się boimy. Zresztą opierając się tylko na stereotypach, trudno nie czuć strachu. Dlatego dziś kilka książek, które przybliżą Ci ten obcy świat.

„Tysiąc wspaniałych słońc” Khaled Hosseini

"Ale wtedy spośród zaciemnionych spirali jej pamięci wyłaniają się dwie linijki wiersza, którymi Babi żegnał Kabul:

Nikt nie policzy księżyców, co lśnią na jego dachach

ani tysiąca wspaniałych słońc, co kryją się za jego murami"

"Tysiąc wspaniałych słońc" , Khaled Hosseini

Wydawnictwo: Albatros

                                              

Tłumaczenie:   Anna Jęczmyk

Liczba Stron:    431

Kategoria:         powieść obyczajowa

Jeżeli śledzisz mój fanpage, to wiesz, że uważam tę powieść za jedną z najlepszych, jakie przeczytałam w całym swoim życiu. To historia przyjaźni dwóch Afganek, które dzieli wszystko – wiek, sposób wychowania, charakter,  a łączy – wspólny mąż.

Akcja powieści dzieje się przez ponad 40 lat, jest to więc także doskonała lekcja historii Afganistanu. Dowiesz się więc o obaleniu monarchii w latach 70-tych, o roli kobiet w państwie za czasów okupacji ZSRR i o tym jak się to zmieniło w latach 90-tych, gdy Sowieci opuścili kraj i potem, kiedy do władzy doszli Talibowie.

Książka pokazuje różne postawy – muzułmanów kształcących swe córki  i takich, którzy pragną żyć wg najbardziej ortodoksyjnych zasad Islamu. Małżeństwa gdzie panuje równouprawnienie jak i takie, gdzie kobieta nie ma prawa głosu.

To nie reportaż a jedynie fikcja literacka, jednak jak mało która książka pozwala na poznanie zarówno kultury muzułmańskej jak i historii Kabulu w bardzo przystępny sposób.

„Chłopiec z latawcem” Khaled Hosseini

W Afganistanie jest dużo dzieci, ale dzieciństwo to rzadkość

"Chłopiec z latawcem" , Khaled Hosseini

Wydawnictwo: Albatros

                                              

Tłumaczenie:   Maria Olejniczak-Skarsgard

Liczba Stron:    431

Kategoria:         powieść obyczajowa

Druga z książek Khaleda Hosseiniego, którą gorąco polecam. Książka mówi o przyjaźni dwóch chłopców, przerwanym brutalnie dzieciństwie, poczuciu winy i odkupieniu. Ale to również zapis zwyczajów i tradycji kultury islamu, o której przeciętny Europejczyk nie ma pojęcia.

Z książki dowiesz się kim są Hazarowie, Pasztuni i jakie są między nimi relacje. Poznasz schemat tradycyjnego ślubu, pogrzebu, dowiesz się jakie potrawy jada się podczas różnorakich świąt. To także historia, choć nie opisana tak dokładnie jak w pierwszej książce – od rewolucji i obalenia monarchii poprzez sowiecką okupację aż po rządy Talibów.

Od ponad 30 lat wojna, anarchia i głód zmuszają miliony Afgańczyków do poszukiwania nowych domów, poza granicami swojego kraju, najczęściej w Pakistanie i Iranie, ale także w Stanach Zjednoczonych. W szczytowym momencie w Pakistanie mieszkało około 8 milionów Afgańczyków, obecnie są to około 2 miliony. Ta książka pomoże Ci zrozumieć przed czym uciekają. 

"Wykluczeni" Artur Domosławski

Dziś nie jest nam potrzebny europejski czy zachodni humanizm, tylko uniwersalny. Odnoszę wrażenie, że zachodni humanizm się zaciął. Jak postrzegać Innego? Czy to zwierzę czy człowiek? (...) Jeśli to zwierzę - trzeba je odgrodzić albo zabić. Jeśli człowiek - przesunąć i zrobić mu trochę miejsca.

"Wykluczeni" Artur Domosławski

Wydawnictwo: Wielka Litera

                                              

Liczba Stron:    586

Kategoria:         reportaż



O tej książce wspominałam już we wpisie pt: „12 polskichksiążek wyróżnionych w 2017 roku”. To także lektura, którą uznałam za najlepszą przeczytaną w zeszłym roku.

W swoim reportażu Domosławski porusza wiele aspektów – wraz z nim podróżujemy przez Kolumbię, Autonomię Palestyńską, Afrykę. Ale pisząc o ludziach „wykluczonych” trudno nie wspomnieć również o uchodźcach.

Przenosimy się zatem na wyspę Kos, gdzie po morderczym wysiłku dobijają Syryjczycy, Pakistańczycy, Afgańczycy. Imigranci wojenni i ekonomiczni.  Z książki dowiesz się, jak wygląda podróż na grecką wyspę, przed czym ucieka Hammud – student literatury z Aleppo, czy Elham – Libanka z Syrii, która przybyła do Europy wraz z trójką dzieci. Domosławski z empatią i wrażliwością ukazuje nam losy tych ludzi i pomaga zrozumieć ich motywy. Przedstawia również argumenty nacjonalistów i racjonalnie na nie odpowiada. Warto sięgnąć po tę książkę choćby dla tego jednego rozdziału. 

„To ja, Malala”, Malala Yousafzai, Christina Lamb

"Weźmy nasze książki i pióra", powiedziałam. "To najpotężniejsza broń. Jedno dziecko, jeden nauczyciel, jedna książka i jedno pióro mogą zmienić świat."

 "To ja, Malala" , Malala Yousafzai, Christina Lamb

Wydawnictwo: Prószyński i S-ka

                                              

Tłumaczenie:   Magdalena Moltzan-Małkowska

Liczba Stron:   328

Kategoria:         autobiografia

Pamiętasz co robiłaś jak miałaś 11 lat? Biegałaś ze znajomymi po podwórku a Twoim największym zmartwieniem była kolejna klasówka z matmy? Jeżeli tak, to nawet nie wiesz, jak ogromne masz szczęście.

Malala, Pasztunka z Pakistanu, mając tyle właśnie lat musiała stanąć do walki – o swój kraj, o godność kobiet i małych dziewczynek a przede wszystkim o dostęp do edukacji. Nie walczyła karabinem, lecz piórem pisząc dla BBC pamiętnik. Za swoją działalność otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla.

 Książka „To ja, Malala” to historia dziewczynki, która za swoje przekonania i walkę o normalność omal nie oddała życia. Cudem przeżyła przygotowany przez Talibów zamach na nią.

Ta pozycja to przerażające świadectwo tego, jak fanatyzm religijny, niezależnie od wyznania, może zniszczyć całą społeczność. Jednym z popularniejszych narzędzi indoktrynacji okazało się w Pakistanie radio Mułła FM należące do Fazlullaha. Gdy czytałam jak ludzie dobrowolnie oddają mu cały swój majątek, aby mógł dalej propagować reżim Talibów, trudno było tego nie skojarzyć z naszym polskim radiem, propagującym religię katolicką w najciemniejszym jej wydaniu.

Książka oprócz faktów z życia Malali, które same w sobie są kopalnią wiedzy o kulturze i zwyczajach muzułmańskich, zawiera także kalendarzyk wydarzeń ważnych dla Pakistanu – od momentu założenia państwa w 1947 roku aż do śmierci Osamy bin Ladena w 2011 roku.  

„Swoją Drogą” Tomek Michniewicz

Przyjechaliśmy tu przywożąc swoje przyzwyczajenia, nieświadomie oczekujemy znanych nam dobrze schematów. Gdy świat działa na innych zasadach, frustrujemy się, męczymy. Wystarczyło się dostroić, zaakceptować ten inny porządek. Okazało się, że jest logiczny i poukładany, tylko inaczej. Ale nie jest głupi, bezsensowny. Jest inny. 

 "Swoją drogą" Tomek Michniewicz

Wydawnictwo: Otwarte

                                              

Liczba Stron:    368

Kategoria:         podróżnicze

Tomek Michniewicz jest podróżnikiem. O tej książce pisałam na blogu już wiele lat temu – tutaj. Ta pozycja składa się z trzech rozdziałów – każdy z nich opisuje podróż z bliską Tomkowi osobą w jakieś osobliwe miejsce. Dziś tylko o jednej z tych podróży – podróży, która pomaga oswoić strach.

Żona autora – Marianna – jak wielu Polaków bała się muzułmanów. Nieznana kultura kojarzyła jej się wyłącznie z brudem, zamachami i brakiem szacunku dla kobiet. Tomek zabrał ją więc do… Arabii Saudyjskiej.

Arabia Saudyjska to kraj zupełnie odmienny od tych opisanych we wcześniejszych propozycjach – Afganistanu i Pakistanu. Przede wszystkim jest to kraj bogaty. PKB per capita rocznie wynosi tu 21 400 USD, podczas gdy w Afganistanie jest to 596 USD a w Pakistanie 1182 USD. Różnica jest więc kolosalna. Dla porównania w Polsce PKB per capita to 15049 USD.[2]

W książce wyraźnie widać, jak zmienia się podejście Marianny – początkowo rozgoryczona i sfrustrowana licznymi zakazami i nakazami, potem zaczyna się otwierać i rozumieć, że „inny” w odniesieniu do zwyczajów, wcale nie musi oznaczać gorszy. To po prostu kwestia przyzwyczajenia się do innych schematów, zaakceptowania innych porządków. Bo gdyby wszyscy na świecie żyli tak samo, byłoby po prostu nudno.

Oprócz opisu wrażeń i wywiadów z mieszkańcami w książce znajdziesz mnóstwo doskonałych zdjęć – to kolejny plus tej lektury.

„Żona terrorysty”, Anna Sundberg, Jesper Huor

(...) widzę samą szarość. Żadnych kolorów, żadnego życia. Ślepe posłuszeństwo i gloryfikację przemocy. 

  "Żona terrorysty" , Anna Sundberg, Jesper Huor

Wydawnictwo: Czarna Owca

                                              

Tłumaczenie:   Inga Sawicka

Liczba Stron:   304

Kategoria:         autobiografia, reportaż

Tym razem spojrzenie na islam od drugiej strony – tej radykalnej, której wszyscy się obawiamy. Anna, niezaangażowana wyznaniowo Szwedka, pewnego dnia poznaje muzułmanina, w którym się zakochuje. Ten namawia ją na przyjęcie nowej wiary a jego środowisko wciąga ją niczym sekta.

Anna praktykuje z gorliwością neofity – chce wszystko robić najbardziej, najwięcej, najlepiej. Gardzi muzułmankami, które pracują, płacą podatki i posyłają dzieci do zwykłych, koedukacyjnych szkół. Sama nosi nikab, modli się 5 razy dziennie a także dodatkowo przed wyjściem z domu, przed wejściem i wyjściem z toalety, przed zaśnięciem, przed stosunkiem, przed i po posiłku i tak dalej. Nie słucha muzyki, nie śpiewa dzieciom, gdyż fundamentalny odłam Islamu i tego zakazuje.

Rozstaje się z mężem, który nie przestrzega zasad religii w należyty sposób i wychodzi za mąż za innego, który okazuje się jednym z bardziej ściganych na świecie terrorystów. Późno zaczyna docierać do niej, że zamachy i posyłanie na śmierć „niewiernych”, to nie jest najlepsza droga do raju.

Ta wstrząsająca relacja pokazuje chory sposób rozumowania terrorystów a także ich drogę do radykalizmu. Ale na szczęście pokazuje również, że nie musi to być droga jednokierunkowa – Anna poszła w inną stronę a z okładki książki pozuje pogodna, z odsłoniętą twarzą i włosami.

Obecnie ku Europie trwa wędrówka uchodźców z Bliskiego Wschodu na niespotykaną od dawna skalę. Ludzie uciekają przed wojną, głodem lub po prostu szukają lepszego życia. Cytując Domosławskiego: „Wykluczeni załomotali do bram naszej twierdzy. Zapragnęli wejść do naszego raju.” Dlatego może warto ich lepiej poznać? 

---

[1] http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/inne-opracowania/wyznania-religijne/zycie-religijne-w-polsce,3,1.html

[2] https://pl.tradingeconomics.com/country-list/gdp-per-capita