Dziewczynka w czerwonym płaszczyku

Dziewczynka w czerwonym płaszczyku 

Roma Ligocka

Wydawnictwo:  Znak 

Tłumaczenie:    Katarzyna Zimmerer

Liczba Stron:    351

Kategoria:         Autobiografia

Lata 90-te – kinowy pokaz Listy Schindlera dla specjalnych gości. Na widowni ci, którzy przetrwali – wśród nich ona – Roma Ligocka. W pewnym momencie, podczas sceny likwidacji krakowskiego getta w czarno-białym obrazie pojawia się mała dziewczynka w czerwonym palcie – skutecznie przyciąga wzrok wszystkich widzów.  Kobieta rozpoznaje niej siebie. Dwie Romy – mała na ekranie i starsza na widowni patrzą na siebie. Gdyby mogły się usłyszeć, o czym by rozmawiały? Starsza pewnie chciałaby powiedzieć tej małej: „Nie bój się, poradzisz sobie.” To jest chwila, kiedy autorka postanowiła spisać swoje wspomnienia – uporać się na papierze z dręczącą ją przeszłością. I tak powstała książka: „Dziewczynka w czerwonym płaszczyku”.

Początek jest mroczny – zaczyna się za murami krakowskiego getta. Dziewczynka pochodzi z inteligenckiej żydowskiej rodziny. Jej rodzice są szczęśliwym małżeństwem, wiodą spokojne i dostatnie życie, aż do 1939 roku. Roma na początku wojny ma niespełna dwa lata, prawie nic z tego nie pamięta a rozumie jeszcze mniej. Jej wrażenia są opisane tak sugestywnie i plastycznie, że wręcz możemy usłyszeć złowieszczy stukot niemieckich butów czy też poczuć chłód kiedy Ligocka z mamą szukają po krakowskich domach schronienia na noc.

Książka porusza wiele tematów, których unikają inne pozycje o holokauście – mówi o traumie i o życiu „po”. O tym, jak trudno jest ludziom, którzy przeżyli koszmar wojny, przeszli przez getto czy obóz koncentracyjny, wieść później normalne życie.  Jednym z ciekawszych wątków biografii jest dziecięca przyjaźń Ligockiej ze swoim kuzynem Romkiem i Rysiem, z którymi tworzyła „bandę trojga”. Obecnie są to światowej sławy odpowiednio reżyser i fotograf – po trosze mamy więc trzy biografie wielkich ludzi w jednej. Jeżeli kiedykolwiek wpadną mi w ręce życiorysy tych panów, chętnie po nie sięgnę dla porównania.

Druga część książki jest spokojniejsza. Roma jest starsza, bryluje na przyjęciach, jeździ po świecie. Jednak mimo to wciąż czuje się naznaczona – nawet jako dorosła, poważana w swoim środowisku scenografka, w głębi duszy wciąż czuje ten sam strach, co wtedy, gdy ukrywała się w malutkim pokoiku. Ligocka bardzo szczerze rozlicza się ze swoim życiem, pisze o uzależnieniach, o błędach życiowych. Książka zdaje się być dla niej swego rodzaju terapią.

Nie jest to lekka literatura, bo i temat nie jest łatwy. Jeżeli znacie i lubicie felietony Romy Ligockiej w PANI, wiecie czego oczekiwać. Dla mnie to mądra i wzruszająca biografia a kobieta, która ją napisała jest niezwykle inteligentną i wbrew pozorom silną osobą.

Ocena: 10/10 – Arcydzieło

 Przeczytaj również: Ziele na kraterze